Fusiegesprekken Borsbeek - Antwerpen

Up-date 10 februari 2023

Gemeente Borsbeek lanceert vandaag de website Borsbeekfusie.be - een nieuw centraal punt met nieuws over de mogelijke fusie met Stad Antwerpen.

De website borsbeekfusie.be wordt een centrale plaats voor nieuws rond de fusie. In de komende weken komen er ook antwoorden op veelgestelde vragen, we laten Borsbekenaren aan het woord en je zal er ook kunnen inschrijven op klankbordgroepen over verschillende thema’s.

www.borsbeekfusie.be

Up-date oktober 2023

Maandelijks wordt er door de burgemeester tijdens de gemeenteraad een presentatie gegeven over de stand van zaken rond de mogelijk vrijwillige samenvoeging van Antwerpen en Borsbeek. Deze presentatie kan u hier downloaden.

Up-date september 2023

Op de gemeenteraad van september werd er ook deze keer een up-date gegeven over de stand van zaken rond de mogelijke vrijwillige samensmelting van Antwerpen en Borsbeek. De presentatie kan je hier downloaden. Een groot aantal werkbanken brachten de afgelopen maanden de verschillende actie-items in kaart die nu verder onderzocht dienen te worden. Een overzicht document van deze actie-items kan je hier terugvinden. Dit is een werkdocument dat de komende maanden frequent aan verandering onderhevig zijn.

Drukbezocht infmoment
leidt tot nieuwe infoavond

Op 4 mei 2022 organiseerde het lokaal bestuur een eerste infomoment over de fusie. Dat het onderwerp leeft in onze gemeente, was merkbaar aan de ruime opkomst. Een tweehonderdtal Borsbekenaren tekenden om 20 uur present in het Tirolerhof. De opzet was om de mensen te informeren via een doorschuifsysteem aan verschillende thematafels: dagdagelijks leven, veiligheid, sociaal beleid, omgeving en ruimtelijke ordening. Ook de stad Antwerpen en de burgerbeweging Burgers voor Borsbeek hadden een tafel. Algauw bleek de locatie echter te klein. Zo’n talrijke opkomst hadden we eerlijk gezegd niet verwacht. Door de drukte rond de tafels was de spreker vaak niet voor iedereen hoorbaar. Niet verwonderlijk dus dat deze bijeenkomst op gemengde gevoelens werd onthaald en een aantal mensen ook vroegtijdig de zaal verlieten. Met de overblijvers konden we gelukkig wel verder in gesprek gaan. Uiteraard laten we het hier niet bij. Op basis van de feedback werd er beslist om op 14 juni 2022 opnieuw een infoavond te organiseren in de Sint-Jan-Berchmanskerk. 

Wijkbabbels

Op 14 en 19 mei hield het lokaal bestuur wijkbabbels op drie verschillende locaties: op
het watertorenplein, in het Floris Primspark en in de voortuin van de Periscoop. Het concept was gelijkaardig als bij het eerste infomoment. Tijdens elke wijkbabbel konden de inwoners gedurende twee uur hun vragen kwijt en in dialoog gaan met de burgemeester en schepenen. Zo voelen we wat er leeft en kunnen we de vinger aan de pols houden. De vragen van de burgers bundelen we om mee te nemen in de gesprekken met Antwerpen.

Infoavond 14 juni

De mogelijke fusie met Antwerpen doet heel wat vragen rijzen bij de Borsbekenaren. Als lokaal bestuur nemen we dan ook de taak op ons om de inwoners te informeren en hierover met hen in gesprek te gaan. Na de wijkbabbels in mei werd er op dinsdag 14 juni nog een infoavond gehouden in de kerk St-Jan Berchmans. Er was een goede opkomst en de bereidheid van alle partijen om in gesprek te gaan was groot. Een panel bestaande uit vertegenwoordiging van het schepencollege, de oppositie en de actiegroep Burgers voor Borsbeek lichtten enkele stellingen toe. Na deze uiteenzetting was er ruimte om onder begeleiding van moderator Marc Van de Looverbosch ongeremd vragen te stellen. Achteraf kon er nog worden nagepraat in ontmoetingscentrum Tirolerhof. Een opname van de infoavond kan je hier bekijken.

FAQ - Hieronder kan een overzicht gevonden worden van de meest voorkomende vragen. Niet gevonden wat je zocht? Stuur je vraag dan naar dorpindestad@borsbeek.be

Waarom is een fusie noodzakelijk? Kan Borsbeek apart blijven? 

Borsbeek is vandaag de kleinste gemeente van de provincie en loopt op een aantal vlakken tegen zijn limieten aan (sociaal, financieel en administratief). Als verantwoordelijk bestuur kwamen we tot de conclusie dat we niet de juiste dienstverlening of investeringen meer kunnen garanderen. We zijn vervolgens opzoek gegaan naar partners en hebben met al onze buren gesproken. Na grondige afweging kwam de optie om een district te worden in de stad Antwerpen als beste naar boven. 

Hierdoor behouden we deels autonomie op materies die ons dierbaar zijn via het gekende districtsmodel. De keuze voor Antwerpen is een keuze voor een uitgebreide professionele dienstverlening. Op de gemeenteraad van 24/1 brachten we dit trouwens al uitvoerig ter sprake. https://raadpleeg-borsbeek.onlinesmartcities.be/zittingen/21.1007.8140.9158 (van minuut 44 tot het einde. – om het u gemakkelijk te maken).

Waarom met de stad Antwerpen en niet met Wommelgem of Boechout bijvoorbeeld? 

Met Antwerpen vinden we een partner die dezelfde uitdagingen heeft als Borsbeek, maar wel de middelen en de expertise om ze aan te pakken. Hierdoor kunnen we bewaren wat goed is in Borsbeek en uitbreiden met wat goed is in de Antwerpen. 
We ervaarden tijdens de dialoog met buurgemeenten dat zij geen noodzaak hebben om aan een fusieverhaal te beginnen hoewel sommigen bv. het gemeentelijk onderwijs niet meer als hun kerntaak beschouwen.

Bij onze buurgemeenten is er nu en op korte termijn geen interesse in een fusie omdat zij de nood aan schaalvergroting (nog) niet ervaren of niet geïnteresseerd zijn in Borsbeek – niet alle parameters van Borsbeek zijn immers goed.

Welke parameters zijn dan niet goed?

Het is zo dat we wel een lage schuldgraad hebben, maar ons resultaat uit exploitatie is laag. We leggen dit even uit: de financiën van een gemeente bestaan uit exploitatie-uitgaven en investeringen. De exploitatie-uitgaven moet je als gemeente kunnen financieren met je gewone inkomsten (= belastingen en subsidies hogere overheid).

In Borsbeek is het resultaat van onze exploitatie, laag, soms zelfs negatief. Dat betekent dat er geen overschot is waardoor we amper leningen kunnen aangaan, want we kunnen ze niet afbetalen.

Logische reactie is dan om iets aan de inkomstenzijde te doen. Maar er is weinig bewegingsruimte langs die inkomstenzijde:

• Meer subsidies van de hogere overheid: we kunnen niet gewoon vragen om deze te verhogen want verdeling is gebaseerd op vastgelegde parameters.
• De gemeentebelastingen verhogen: hier hebben we wel invloed op, maar er zijn weinig voorstanders om dit te verhogen omdat vb 1% hogere personenbelasting in Borsbeek minder waard is dan 1% in vb Wommelgem, door het lage gemiddelde inkomen van inwoners in Borsbeek. Met verhoging van 1% geeft dit voor Borsbeek ongeveer 400.000 euro meer inkomsten en hiermee kunnen er 5 medewerkers aangeworven worden – maar we hebben veel meer mensen nodig.

Tot 2012 waren er weinig investeringen want er was geen of maar een beperkte financiële marge. Hierdoor kwam er een geleidelijke achteruitgang. Daarom willen we wel investeren en zo hopen we dat particulieren ook investeren in Borsbeek. Dit gebeurt wel maar dit gaat te traag. Dus ligt voor ons de oplossing bij schaalvergroting.

Wordt Borsbeek aangehecht bij Deurne of wordt Borsbeek zelf een eigen district? 

Borsbeek wordt een autonoom district van de stad Antwerpen met een eigen districtsraad en -college. 

Wanneer wordt Borsbeek een district?

Op de gemeenteraden van 21 februari 2022 zullen de gemeente Borsbeek en de stad Antwerpen principieel beslissen dat ze de intentie hebben om te fusioneren. Tot eind 2023 zal dan een intensief traject lopen waarbij de pro’s en contra’s worden geëvalueerd en de administratieve en juridische voorbereidingen worden getroffen. Uiterlijk op 31 december 2023 zullen de beide gemeenteraden de uiteindelijke beslissing hierover nemen. 
Vanaf 1 januari 2025 kan Borsbeek het tiende district worden. 

Welke bevoegdheden heeft een district? 

De bevoegdheden worden per legislatuur vastgelegd. Dit zijn momenteel vrije tijd, sport en cultuur, lokale openbare ruimte en administratieve dienstverlening voor de burger. 
Welke bevoegdheden gaan naar de stad Antwerpen? Alles wat niet expliciet in het decentralisatiebesluit van de stad Antwerpen staat zal centraal beheerd worden. 

Welke bevoegdheden gaan naar de stad Antwerpen?

Alles wat niet expliciet in het decentralisatiebesluit van de stad Antwerpen staat zal centraal beheerd worden.

Wat gebeurt er met het gemeentepersoneel? 

Tot 2025 blijft alles zoals het is, nadien zal het wel een verandering zijn. 
Iedereen zal individueel ondersteund worden om een eigen plek in de nieuwe organisatie te vinden. 

Heeft de Borsbekenaar inspraak ?

Na het principiële besluit op de gemeenteraad van 21 februari 2022 worden de gesprekken effectief opgestart. We willen met IEDEREEN in debat gaan, voor- en tegenstanders. Het is de bedoeling dat we op straat komen, in alle wijken, om ons verhaal te komen brengen. Pro’s en contra’s te duiden en meer nog in gesprek gaan met de burger. We treden de burger tegemoet en gaan in debat met de Borsbekenaar. Het is pas na dit traject, als de balans voor Borsbeek positief is, dat we hier verder mee gaan.  

Wat met de belastingen? 

Het principe dat de Borsbekenaar erop vooruit moet gaan, wordt ter harte genomen bij het opmaken van de balans van alle financiële beslissingen en gevolgen, waaronder het eenmaken van de gemeentebelastingsstelsels en het afwegen van alle financiële baten op vlak van dienstverlening en aanbod (sociale, sportieve- en culturele voorzieningen, afvalzakken,…). 

Door fusie met Antwerpen komt er een verhoging van belastingen APB en opcentiemen. 

Er is de mogelijkheid om belastingen te differentiëren waardoor men eventueel op districtsniveau een ander % kan hanteren.  

Hadden we onze burgers niet eerst moeten bevragen?

Stel we organiseren een referendum, dit zal de analyse over de reden/noodzaak van een fusie niet veranderen.

Wel belangrijk is dat we nu een heel goede analyse maken van wat een fusie voor Borsbeek zal betekenen en dat we ons ervan vergewissen of een fusie in zijn totaliteit een positief verhaal betekent voor de Borsbekenaar. Dat onderzoek loopt nu en daar willen we heel open over communiceren en over in gesprek gaan met jullie. In die zin zijn al jullie vragen en opmerkingen meer dan welkom om ze nu in het onderzoekstraject mee te nemen.

De timing van een fusie is ook één waar we rekening mee moeten houden. Deze is wettelijk bepaald. Deze kan eventueel nog 6 jaar uitgesteld worden als we als Borsbeek zo nog verder zouden kunnen – volgens ons hebben we geen 6 jaar meer – er is geen beleid meer te maken dan de volgende 6 jaar.

Kan ik nog terecht in het gemeentehuis? 

Loketdiensten blijven  in het gemeentehuis bijvoorbeeld voor een nieuwe reispas. Daarnaast kan je ook terecht bij andere loketten in de stad Antwerpen. Sommige zaken zullen stadsbreed opgenomen worden zoals een bouwvergunning. 

Wat zijn de voordelen voor de Borsbekenaren om te fusioneren? 

Wat goed is voor de Borsbekenaar blijft behouden, wat in Antwerpen beter is, daar maken we gebruik van. De eigenheid van Borsbeek kan hierdoor maximaal behouden blijven.

Wat met de gemeenteschool en Academia? 

In 2020 werden er reeds gesprekken gestart om de scholen onder te brengen in een ander onderwijsnet. Vanaf schooljaar 2022-2023 zullen deze overgedragen worden naar het stedelijk onderwijs. 

Blijft de bibliotheek behouden? 

Ja, deze blijft bestaan en wordt verder uitgebouwd. 

Wat gebeurt er met Fort 3? 

De komende jaren wordt er verder gewerkt aan de uitrol van het masterplan waarin ook de stad Antwerpen zal worden betrokken. Het Fort zal als groene long behouden blijven en verder uitgebouwd worden. 

Hoe zit het met de huisvuilophaling? 

We zullen omschakelen naar het schema van de stad Antwerpen, de ophaling zal wekelijks gebeuren. 

Komen er deelfietsen/deelauto’s/deelsteps? 

Dit zal ook uitgerold worden in Borsbeek. Deelfietsen komen er al op korte termijn. 

De kansarmoede in Antwerpen ligt veel hoger. Gaat dit dan in Borsbeek nog hoger worden? 

1 op de 5 kinderen in Borsbeek groeit op in armoede en hebben geen middelen om zichzelf hieruit te werken. 

Procentueel stijgt Borsbeek sneller dan Antwerpen, als je rekening houdt met het aantal inwoners en de oppervlakte. 

Om kansarmoede te bestrijden heeft Borsbeek nood aan meer steun, personeel en budgetten. Borsbeek heeft slechts 1 opbouwwerker die de straat opgaat om de jongeren te helpen. Antwerpen heeft hiervoor meer personeel en heeft samenwerkingsverbanden met jongerencentra. Op termijn gaan de jongeren van Borsbeek beter en meer geholpen kunnen worden. 

Wat betekent een fusie van Borsbeek met de stad Antwerpen voor het dossier van de luchthaven? 

Borsbeek heeft altijd gepleit voor een goed nabuurschap met de luchthaven. Dit wil zeggen dat afspraken correct worden nageleefd door alle partijen. Ook na een fusie zal het district Borsbeek blijven toezien op de correcte naleving van alle overeenkomsten van de vergunningen. 

Het is niet zo dat een onafhankelijk Borsbeek garant staat voor een strikte opvolging van luchthavenactiviteiten.   Borsbeek beschikt niet over de capaciteit om die intensiteit te controleren/handhaven.

Procedures zijn helder op dat vlak: één gegrond bezwaar is voldoende (bv een bezwaar van burgers/actiecomités,...). Op dit moment vullen actiecomité en de drie omliggende gemeentes elkaar aan. 2024 een belangrijk moment voor de luchthaven. Op dat moment dient een nieuwe vergunning toegekend te worden. Dit maakt de komende 2 jaren cruciaal.

Zal ik nog naar hetzelfde containerpark kunnen gaan in Wommelgem en Boechout? 

Ja, Borsbekenaren kunnen naar de containerparken van Wommelgem en Boechout blijven gaan, maar kunnen voortaan ook terecht in Berchem en andere Antwerpse containerparken. 

Wat zal er met de politiezone MINOS gebeuren? 

Voor onze zone Minos zou dit een defusie kunnen betekenen, namelijk dat Borsbeek uit de zone gaat en deel zal gaan uitmaken van de PZ ANTWERPEN.  Op dit ogenblik is het nog te vroeg om de gevolgen van deze operatie te kunnen inschatten. Dit is geen keuze tegen de MINOS is maar een keuze die omwille van totaal andere redenen gemaakt wordt maar waardoor Minos wel geïmpacteerd is.
Het is duidelijk dat Minos de politiezorg voor Borsbeek even getrouw en zorgvuldig zal opnemen. Dit engagement komt niet in het gedrang. De inwoners van Borsbeek kunnen rekenen op hun paraatheid en adequate hulpverlening.

Wat gebeurt er met onze brandweer? 

Voor onze zone zou dit kunnen betekenen dat Borsbeek uit brandweerzone Rand gaat en deel zal gaan uitmaken van de brandweerzone Antwerpen.  Op dit ogenblik is het nog te vroeg om de gevolgen van deze operatie op onze zone volledig te kunnen inschatten.  Het is overduidelijk dat dit geen keuze tegen zone Rand is maar een keuze die omwille van totaal andere redenen gemaakt wordt maar waardoor Zone Rand wel geïmpacteerd is. Laat het duidelijk zijn dat de post Borsbeek zal blijven bestaan. Het is namelijk de bedoeling dat de vrijwilliger hier actief zal in participeren.
Laat het duidelijk zijn dat Zone Rand inclusief de post Borsbeek, de brandweerzorg voor Borsbeek en de zone even getrouw en zorgvuldig zal opnemen. Dit engagement komt niet in het gedrang. We zien wel wat het wordt, maar de inwoners van Borsbeek kunnen rekenen op hun engagement, paraatheid en adequate hulpverlening, zoals altijd al het geval was, nu en ook morgen samen met de vrijwilligers.

Als Borsbeek bij Antwerpen komt….dan komt die LEZ (lage emissiezone) direct tot hier?

Op 15/3/2019 heeft het college in Antwerpen beslist om de LEZ-zone niet uit te breiden en te blijven beperken tot de binnenstad na een haalbaarheidsstudie omtrent een eventuele uitbreiding van de zone. Dus de LEZ-zone zal zeker niet tot in Borsbeek komen.

De belangrijkste reden om de LEZ-zone niet uit te breiden is de inzet op een ‘modal shift’. De haalbaarheidsstudie ging uit van een verdere stijging van het aantal autoverplaatsingen. Zo rekent de studie met een verdere toename van het autoverkeer in de stad met één derde tegen 2025. Op tien jaar tijd zouden er ook nog 20.000 wagens bijkomen.

De ‘modal shift’ moet ervoor zorgen dat de luchtkwaliteitsnormen en de daarmee samenhangende gezondheidsbaten gehaald worden door minder wagens en minder wagengebruik. Het aantal verplaatsingen met de wagen binnen de agglomeratie Antwerpen moet dalen van 70% naar 50% tegen 2030. Zo realiseren we dezelfde gezondheidsbaten als met een eventuele uitbreiding van de LEZ. Uiteraard blijven we inzetten op het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer.

Waarom fuseren met een stad?

Vaak hebben mensen een bepaald beeld over een stad dat haaks staat ten opzicht van een kleinere gemeente. Veel mensen geloven dat fuseren met een stad betekent dat je je eigenheid als dorp verliest en alle problemen van de stad importeert. Stadssocioloog Stijn Oosterlynck zegt “Op bepaalde evoluties hebben kleinere gemeenten gewoon geen grip. De bevolking in en rond steden groeit en zal de volgende jaren alleen maar blijven groeien. Dat zet druk op de randgemeenten. Mensen gaan op zoek naar goedkopere woningen in de rand. Veel van die mensen hebben de stad wel nodig voor hun werk, onderwijs, zorg en ontspanning. Als je de verstedelijking in goede banen wilt leiden, moet je dus samenwerken met de stad, er moet een goed netwerk zijn van openbaar vervoer en andere diensten. Je kunt de uitdagingen van deze tijd niet meer aan als je alleen heel lokaal beslissingen kunt nemen.”

Als Borsbeek voelen we nu de nood aan om deze uitdaging verder te onderzoeken. Het is het momentum om hier ook de grootste voordelen voor onze gemeente uit te puren. De opportuniteit die we nu aan het bekijken zijn als antwoord op een steeds minder evidente dienstverlening naar de Borsbekenaar ligt er. Dat is onze motivatie om deze niet evidente stappen te zetten en te bekijken wat de plussen en de minnen zijn.

Presentaties gemeenteraad:

Maart 2022

April 2022

Mei 2022

Juni 2022